Çekingen Kişilik Bozukluğu (Sosyal Fobi) Nedir?
Çekingen kişilik bozukluğu, DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Psikiyatrik Tanı Kılavuzu) tarafından tanımlanan bir kişilik bozukluğu türüdür. Ayrıca “sosyal fobi” olarak da adlandırılır. Bu bozukluk, kişinin sosyal durumlarda aşırı derecede çekingen, özsaygısı düşük ve başkalarıyla etkileşimden kaçınma eğiliminde olduğu bir durumu ifade eder.
Rahatsızlığa sahip olan bireyler, toplum içindeki sosyal etkileşimlerde kaygı, endişe ve korku hissederler. Sosyal etkileşimlerden kaçınma, düşük özsaygı ve yetersizlik hissi gibi belirtilerle kendini gösterir. Kişiler, sıklıkla arkadaş edinmekte, romantik ilişkiler kurmada ve iş yerinde liderlik yapmada zorluklar yaşarlar.
Belirtileri
Belirtileri şunlar olabilir:
- Sosyal durumlardan kaçınma: Bireyler, sosyal etkileşimleri önlemek veya en aza indirmek için çaba harcarlar. Bu durum, toplum içinde aktif olma isteksizliği ile karakterizedir.
- Düşük özsaygı: Kendilerini yetersiz veya toplum içinde kabul görmeye layık hissetmeyebilirler.
- Sosyal kaygı: Toplum içindeki etkileşimler sırasında aşırı kaygı ve endişe yaşarlar. Başkalarının olumsuz düşünceleri ve eleştirileriyle başa çıkmakta zorlanırlar.
- İletişim zorluğu: İnsanlarla iletişim kurmak, duygusal ifadelerini paylaşmak ve kişisel sınırlarını belirlemekte güçlük çekebilirler.
- Duyarlılık: Diğer insanların jestlerini, ifadelerini ve davranışlarını aşırı derecede dikkate alabilirler.
Çekingen Kişilik Bozukluğu’nun Tedavisi
Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
- Bilişsel Davranış Terapisi (BDT): BDT, bireylerin olumsuz düşünce kalıplarını tanımalarına ve değiştirmelerine yardımcı olur. Bu terapi türü, kişinin toplum içinde daha rahat hissetmesini sağlamak için kaygı ve endişe yönetimi üzerine odaklanır.
- İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda, antidepresan ilaçlar veya anksiyete ilaçları semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.
- Grup Terapisi: Destek grupları, çekingen kişilik bozukluğu olan bireylerin benzer sorunları paylaşmalarına ve birbirlerine destek olmalarına yardımcı olabilir.
- Sosyal Beceri Eğitimi: İletişim becerilerini geliştirmeye yönelik eğitimler, kişinin sosyal etkileşimlerde daha rahat hissetmesine yardımcı olabilir.
Çekingen kişilik bozukluğu, bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Ancak, uygun tedavi ve destekle, bu bozukluğu yönetmek ve toplum içinde daha rahat hissetmek mümkündür. Kişinin bir uzman ile görüşmesi ve uygun bir tedavi planı oluşturulması önemlidir.